Эдьээн олохтооҕо Михаил Дмитриевич Винокуров – Миток тус архыыбыттан Лидия Попова хомуйан бэлэмнээһинэ
Салгыыта. Иннин электроннай хаһыат 29.11. 2024 күннээҕи тахсыытыгар көр.
Исаков Гаврил Еремеевич ахтыыта:
“Мин 1930-1931 сыллаах үөрэх дьылыгар I-эй кылааска үөрэммитим. Миигин кытта үөрэммиттэрэ:
- Атласова (Адамова) Мотрена Петровна. 2. Винокурова Марфа Егоровна. 3. Винокурова Мотрена Николаевна. 4. Дьячковскай Афанасий Прокопьевич. 5. Исаков Гаврил Еремеевич. 6. Конников Дмитрий Дмитриевич- (Аҕа дойду Улуу сэриитигэр өлбүтэ).
III-с кылааска үөрэммиттэрэ:
- Апросимов Афанасий Филиппович — (Аҕа дойду Улуу сэриитигэр өлбүтэ). 2. Апросимова Марина Филипповна. 3. Атласова (Ефимова) Мария Васильевна. 4. Атласов Николай Владимирович.
I-III кылаастары Васильев Федот Никифорович – сэбиэдиссэй, II-IV кылаастары Максимов Николай Федотович үөрэппиттэрэ. Пионерскай үлэни, хоровой, драмкружоктары Максимов Н.Ф. ыытара, үөрэтэрэ.
Ити сыл IV-с кылааска үөрэммиттэрэ.:
1.Андреев Захар Дмитриевич. 2. Атласов Гаврил Афанасьевич. 3. Атласова Ирина Ивановна. 4. Атласов Роман Иванович. 5. Атласова Федосия Николаевна. 6. Винокурова Акулина Николаевна. 7. Данилов Алексей Петрович. 8. Миронов Дмитрий Иванович. 9. Михайлов Петр Николаевич. 10. Павлов Гаврил Ефимович.
Хайаҕа оскуола аhыллыбытын кэннэ тиhэх 1927 с-ха бандьыыттааhын сэриитинэн биир сыл оскуола үлэлээбэтэҕэ буолуохтаах, онон бастакы начаалынай выпуск 1930-1931 сыллаах үөрэх сылыгар оскуола саҥа дьиэтигэр буолбута. Маҥнайгы сылыгар оскуола тутуута ситэ бүппэтэҕэ; нуучча оhоҕо — диэн кирпииччэ, астыыр оhох учительскайга эрэ баара. Кылаастар ис ааннарын халҕаннара суоҕа, этээстээх тимир оhохторунан ититиллэрэ.
IV-с кылааhы 1933-1934 үөрэх сылыгар алтыа бүтэрбиппит. Мин уонна Андреев Афанасий Максимович бастыҥ үөрэнээччи уонна актыбыыс быhыытынан 1934 сыллаах сайын 2-с уобаластааҕы пионерскай сүлүөккэ кыттыбыппыт. Сүлүөт буолуор диэри уонна сүлүөт кэнниттэн 2 ый «Сэргэлээххэ» пионерскай лааҕырга сынньаммыппыт.
Куоракка «Обком ВКБП» диэн 6 баржалаах пароходунан тиийбиппит. Төннөрбүтүгэр «Пропагандиhынан» 22 хонон тахсыбыппыт. Борохуоппут таhаҕас ылан, эбэтэр сүөкээн, мас ылан иккилии эҥин хоноро. Барарбытыгар Николай Федорович Максимов илдьибитэ, кэлэрбитигэр Феоктистов — оройкомуол сэкэрэтээрэ, эдэр, бааhынай, сахалыы үчүгэйдик саҥарар киhи аҕалбыта.
Борохуокка айанныырбытыгар бары бииргэ аhаан, билсэн сылдьарбыт. Борохуокка киирээччилэри, тахсааччылары тохтоон куҥхааhынан ылаллара, таhаараллара. Хонон, ɵрɵɵн олорор буоллаҕына, тɵhɵ баҕарар кустаан, балыктаан киллэрэрбитин аргыс кыргыттарбыт, дьахталларбыт астаан аhаталлара.
Обкомуол суругунан, тахсан иhэн, маҕаhыыннаах сиргэ кɵрдɵрɵн килиэби, бурдугу атыылаhарбыт, ону эмиэ борокуокка астанан аhыырбыт.
Мин тɵннɵрбɵр «Чымаадай» арыытыгар «Суордаахха» түспүтүм.
Сүлүөккэ сылдьан уопсай, биирдиилээн уонна бөлөҕүнэн хаартыскаҕа түhүтэлээбиппит. Кэннэки Эдьээҥҥэ да кɵhɵн кэлэн баран, фермаларынан, сайылыгынан кɵhүүгэ сүтэртэлээбиппин.
1934-1935, 1935-1936 үɵрэх сылларыгар Уус-Маайаҕа нууччалыы V, VI кылаастары бүтэрбитим, салгыы ыалдьан үɵрэммэтэҕим.
(Атырдьах ыйа 1975 сыл).
Атласова (Ефимова) Мария Васильевна ахтыыта:
“Эдьээн саҥа оскуолатыгар кыаммат ыал оҕолоро пансиоҥҥа олорон үɵрэммиппит. Күп оҕолоро Күпкэ бэйэлэригэр оскуола тутуллан, онно үɵрэнэллэрэ. Пансиоҥҥа ас астааччынан Кирилл Толстухов үлэлээбитэ.
Оскуола сэбиэдэссэйэ – Васильев Федот Никифорович, рядовой учууталынан Максимов Николай Федотович үлэлээбиттэрэ.
1930-1931 сыллардаах үɵрэх сылыгар I-й кылааска киирбитим , начаалынай оскуоланы 1933-1934 сс.. үɵрэх сылыгар бүтэрбитим.
Миигин кытта IV-с кылааhы бүтэрбиттэрэ: 1. Абрамов Егор Тарасович. 2. Андреев Афанасий Максимович. 3. Андреев Иван Давыдович. 4. Атласов Егор Васильевич. 5. Атласова Ирина Семеновна. 6. Атласова Мария Васильевна. 7. Атласова Мотрена Петровна. 8. Атласов Николай Владимирович. 9. Ефремова Анастасия Семеновна.
- Павлова Александра Ефимова. 11. Павлов Гаврил Дмитриевич. 12. Прокопьева Елена Петровна. 13. Павлова Мотрена Ефимовна. 14. Прокопьев Николай Алексеевич.
Начаалынай оскуоланы Эдьээҥҥэ бүтэрэн баран 1934-1935 сыллардаах үɵрэх дьылыгар Уус-Маайаҕа V-скэ үɵрэнэ киирбитим, VI-ска үɵрэнэ сылдьан комсомуолга киирбитим, VII-с кылааhы 1936-1937сыллардаах үɵрэх дьылыгар бүтэрбитим.
VII-с кылааhы бүтэрээт даҕаны Күп нэhилиэгэр сэбиэккэ сэкэрэтээрдээбитим, ол үлэлии олордохпуна күhүн дьахталлар I-гы Өрөспүүбүлүкэтээҕи сийиэстэригэр Уус-Маайа оройуонуттан дэлэгээтинэн талыллан киирэн кыттыбытым. Сийиэс дьахтар эр киhини кытта тэҥ бырааптаныытыгар, үɵрэхтээhиҥҥэ, ордук үɵрэҕэ суоҕу суох оҥорууга (ликбезка), ыраас олох иhин охсуhууга үɵрэхтээх дьахталлар оруолларын ыйбыта.
Сийиэс кэнниттэн педрабфакка (педагогическай рабочай факультет) уɵрэнэ хаалбытым. 3 сыл үөрэнэн (1939-1940 сс.) бүтэрэн Садын оройуонугар начаалынай кылаас учууталынан ананан барбытым. Ол курдук Садын, Чурапчы, Уус-Маайа оройуоннарыгар учууталлаан пенсияҕа тахсыахпар диэри үлэлээбитим.
(10.09.1975 сыл.)
(Салгыыта тахсыа)